Beynin Gelişmişlik Ölçütü

Beynin Gelişmişlik Ölçütü

İnsan içgüdüsel olarak değil, zekasıyla çevresinde değişiklikler yapabilen tek canlıdır. Bir yandan çevresini kendine göre değiştirmekte, bir yandan da çevreye uyum sağlamaktadır.

Zeka, beynin birikimler sonucunda ortaya çıkardığı bir nitelikler değişmesidir diyebiliriz ve evrim skalasında bir gelişmişlik ölçütüdür. Acaba beynin gelişmişliğinin ölçütü nedir?

Beynin hacim bakımından artması, büyük olması veya beyin ağırlığı ile beden ağırlığı arasındaki oran gelişmişlik ölçütü olabilir mi? Ama bir filin beyni 5 kilo ve beyin beden oranı 1/500 dür. Yine bir balinanın beyni 7 kilo, beyin beden oranı 1/10.000 dir. Bu duruma insan açısından bakarsak bir insan beyni aşağı yukarı 1,5 kilo, beyin beden oranı ise 1/50 dir. Demek ki bu ölçüt tek başına bir gelişmişliği göstermemektedir.

Başka bir ölçüt beyindeki sinir hücrelerinin sayısı olabilir mi?   Örneğin bir köpeğin beyninde bu sayı 4 milyarken, insanda 70 milyar belki de daha fazladır.

O zaman başka bir ölçüt daha bulmak gerekir ki bu ölçüt beyin kıvrımlarıdır. Beyin önceleri örneğin balıkta düzken, gittikçe kıvrımlar oluşmuştur. Böylece kıvrımlar daha büyük bir alan yaratmış, kafatası büyümeden sinir hücrelerinin sayısının artarak birikimine olanak vermiştir.

Bu birikim daha gelişmiş memeli hayvanlarda ve insanda çevreyi değiştirebilme,  kontrol edebilme becerisini geliştirmiş ve bir tür nitelik sıçramasına yani zekaya dönüşmesini sağlamıştır.

Uzm. Psikolog Semra Evrim