Çocuk Ve Ergenlerde Obsesif Kompulsif Bozukluk

Çocuk Ve Ergenlerde Obsesif Kompulsif Bozukluk

Obsesyon( Takıntı ) nedir?

Obsesyonlar; kişinin zihnine istem dışı olarak gelen ve her zihne geldikçe sıkıntı yaratan düşünceler veya imgeler (hayaller)dir. Kişi bu düşüncenin mantıkdışı olduğunu fark edebilir ama bu düşünceyi düşünmeye devam edebilir.

Kompulsiyon (zorlantılar) Nedir?

Kompulsiyonlar; takıntıların yarattığı sıkıntıyı azaltmak için, bireyin yapmak zorundaymış gibi düşündüğü törensel davranışlardır. Takıntılı düşünceleri zihinden uzaklaştırmak, düşünmemek veya onun yaratmış olduğu sıkıntıyı azaltmak için kişi bu davranışları tekrar tekrar yapar. İlk zamanlarda birey yaptığı davranışlarla sıkıntısının azaldığını ve düşüncenin geçtiğini düşünse bile daha sonra, hem takıntılar hem de zorlantıların sayısı artabilir. Zamanla yapmak zorunda hissettiği davranışların sayısı arttığı için kişinin kendince bulduğu çare bir çileye dönüşebilir. Bunları bir örnekle açıklayalım:

‘’12 yaşındaki kız çocuğu sınıfa gelir gelmez ilk önce temiz bir mendille sırasını 2 kere siliyor. Sırasını 2 kere sildikten sonra oturacağı koltuğu 2 kere siliyor. Daha sonra kalemlerini defterlerini masasına koymadan onları da 2 kere sildikten sonra masaya koruyor. Okuldaki tuvaleti kullanmıyor. Okuldan eve gitmek için servise bindiğinde kapıyı kendisi açamıyor. Kendisi açarsa peçeteyle açıp ellerini dezenfektanla silmek istiyor. Eve geldiğinde eşyalarını kapıda çıkarıyor ellerini 5 kere yıkıyor. O günkü giydiği kıyafetleri hemen makinaya atıyor ve 2 kere yıkıyor.’’

Yukarıda ki örnekte 12 yaşındaki kız çocuğun bulaşma (dışarıdan mikrop bulaşır )obsesyonu vardır. Dolayısıyla bu düşünceden o kadar rahatsız olur ki dokunduğu, oturduğu her şeyi 2 veya daha fazla temizlemek zorundaymış gibi hisseder. Aynı zamanda eve geldiğinde eşyalarını kapıda çıkararak içeri dışarıdan aldığı mikrobu getirmemeye çalışır ve 2 kere bunları makinede yıkamak zorundaymış gibi hisseder. İşte bu da kompulsiyondur. Yani kişi bulaşma düşüncesinden rahatsız olduğu için temizleme, yıkanma gibi davranışlar gösterir. Fakat zaman geçtikçe bu davranışların sayısı artar ve kişi gün boyunca bu davranışları yaparken kendisini bulabilir.

Çocuk Ve Ergenlerde En Sık Görülen Obsesyon (Takıntılar) Nelerdir?

• Çocuk ve ergenlerde en sık görülen obsesyon(takıntılar) bulaşma takıntısıdır. Bu bulaşmanın anlamı kişiden kişiye göre değişebilir. Ama en sık kir, toz, mikrop, idrar gibi şeylerin bulaşacağından kaygılanırlar. Bu düşünceyi bastırmak veya sıkıntıyı azaltmak içinde genelde tekrar tekrar yıkanma, temizleme gibi kompulsiyonlar(davranışlar ) gösterirler. Genelde iğrenme, tiksinme, utanç gibi duyguları olabilir.
• Başkaların zarar verme veya onlardan zarar görme düşüncesi
• Kötü bir şey olacakmış düşüncesi
• Birinin ölmesi veya hastalanması ile ilgili düşünceler
• Ergenlikte en çok görülen obsesif düşünceler din ve cinselliktir. Bu dönemdeki bireyler dine karşı gelip gelememe, eşcinsel olup olmama gibi düşünceleri çok sorgulayabilirler.

Çocuk Ve Ergenlerde En Sık Görülen Kompulsiyonlar Nelerdir?

• En sık görülen kompulsiyonların başında;
• temizleme,
• simetri,
• Sayı sayma veya kelimeleri tekrar etme
• Dua etme
•  Çevresindekilerin davranışlarını kontrol etme gibi davranışlar sıklıkla karşılaştıklarımız arasındadır.

Çocuk Ve Ergenlerde Görülen Okb Belirtileri Nelerdir?

• Çocuğun gün içinde kendi isteğiyle sık sık kıyafetlerini değiştirmesi
• Çocuğun kirleneceği düşüncesiyle ellerini bir yere sürmeyip bu işi yanındakilere yaptırmak istemesi
• Diğer çocuklardan uzak durmaya çalışmak, onların kendisine dokunmasını engellemek
• En ufak bir temasta ellerini yıkaması,
• Banyoda çok uzun kalmak
• Yaptığı defalarca yapmak(ışıkları tekrar tekrar açmak, kapıları tekrar tekrar açıp kapamak, tekrar tekrar el yıkamak )
• Ona ait sorumluklarda en mükemmelini yapmaya çalışmak
• Zarar vermekten dolayı aşırı korkma
• Huzursuzluk, keyifsizlik, ısrarcılık

Obsesif Kompulsif Bozukluğun Nedenleri Nelerdir?

Obsesif kompulsif bozukluğun görülmesinde birden çok sebep olabilir. En önemli sebeplerinden biri ailede bakım veren kişilerin çocuk gelişimi sırasındaki tutum ve davranışlarıdır. Aşırı kontrolcü, eleştiren ve aşırı titiz, düzenli olan ebeveynler de ki bu düşünce ve davranışlar zamanla öğrenme yoluyla çocukta da görülmeye başlayabiliyor. Diğer bir sebebi genetik yatkınlık olabilir.

Psk. Ceren GÜMÜŞ